ศาลพระภูมิเป็นสิ่งศักดิ์ที่อยู่คู่บ้านเรือนตามความเชื่อของคนไทยส่วนหนึ่ง ช่วยปกปักรักษาบ้านให้ปลอดภัยจากภยันตรายต่าง ๆ บางครั้งยังเชื่อว่าจะให้โชคลาภ หรือบรรดาลความสุขกายสบายใจมาให้ เพื่อให้คนในบ้านหลังนั้นอยู่เย็นเป็นสุข ทำให้การบูชาศาลพระภูมิเป็นเรื่องที่หลายคนต้องการวิธีการที่ถูกต้อง ซึ่งในครั้งนี้ทางบทความก็ได้นำเอาความรู้เกี่ยวกับการไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่มาฝาก
ศาลเจ้าที่กับศาลพระภูมิต่างกันอย่างไร
หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่า ศาลเจ้าที่และศาลพระภูมินั้นคือคนละ ศาลกัน เพราะเรามักเรียกกันอย่างเคยชินว่า ไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่ แต่จริงๆแล้วการไหว้เจ้าที่ กับการไหว้ศาลพระภูมินั้นมีรูปแบบการไหว้ที่แตกต่างกัน ไปดูกันว่าศาลพระภูมิ กับเจ้าที่นั้นต่างกันอย่างไร
- ศาลพระภูมิ

ในความเชื่อเชื่อว่า ศาลพระภูมิเป็นที่อยู่ของเทพารักษ์ที่ทำหน้าที่ในการคุ้มครองบ้านเรือน หากบ้านไหนกราบไหว้ศาลพระภูมิเป็นประจำ จะทำให้ได้รับแต่สิ่งดี ๆ เข้ามาในชีวิต ซึ่งลักษะการตั้งศาล จะต้องตั้งสูงกว่า ศาลเจ้าที่ มีลักษณะเป็นวิหารตั้งอยู่บนฐานที่เป็นเสาเพียงต้นเดียว จะต้องตั้งอยู่ทางด้านซ้ายของศาลเจ้าที่เท่านั้น
- ศาลเจ้าที่

ศาลเจ้าที่หรือ ศาลตายาย เป็นสถานที่ของเจ้าของพื้นที่เดิมที่เคยอยู่มาก่อน เป็นการอัญเชิญเจ้าที่ดินเดิมมาอยู่อาศัยอยู่ที่ศาลเจ้าที่ เพื่อช่วยดูแลคุ้มครองและปกปักรักษาทุกคนในบ้าน โดยตัวศาลมีลักษณะคล้ายบ้านทรงไทย ตั้งอยู่บนฐานที่มีเสา 4-6 ต้น เพราะศักดิ์ต่ำกว่าศาลพระภูมินั่นเอง
ไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่ ใช้ธูปกี่ดอก
ก่อนอื่นมาดูกันก่อนว่าไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่ให้ถูกต้องตามหลักการจะต้องใช้ธูปกี่ดอก แบ่งเป็น การไหว้ศาลพระภูมิ และการไหว้เจ้าที่เจ้าทาง ดังนี้

การไหว้ศาลพระภูมิ
ศาลพระภูมิคือเทพารักษ์ที่คอยปกปักรักษาคุ้มครองบ้านเรือน ส่วนนี้จะต้องใช้ธูปทั้งหมด 9 ดอก เป็นการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์และเทพเจ้า
การไหว้เจ้าที่เจ้าทาง
เจ้าที่เจ้าทางคือดวงวิญญาณเจ้าของพื้นที่เดิมที่เคยอยู่มาก่อนหรืออาจจะเป็นบรรพบุรุษ การไหว้เจ้าที่ถือเป็นกาแสดงความเคารพ โดยจะใช้ธูปทั้งหมด 5 ดอก พร้อมเทียนอีก 2 เล่ม
วิธีไหว้ศาลเพื่อเสริมสิริมงคล
นอกจากการใช้ธูปแล้ว วิธีไหว้เสริมสิริมงคลก็ยังเป็นอีกเรื่องที่สำคัญเช่นกัน โดยจะต้องไหว้ด้วยธูปและของไหว้ พร้อมกับท่องคาถาบูชา ดังนี้
คาถาบูชาศาลพระภูมิ
“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ)
“ภูมมัสมิง ทิสาภาเค สันติภูมมา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ” (3 จบ)
ของไหว้ศาลพระภูมิ
- อาหารคาว เช่น หัวหมู เป็ด ปลา กุ้ง ปู เป็นต้น สามารถเลือกได้ตามความสะดวก โดยจะต้องปรุงสุกสะอาดมาแล้ว
- อาหารหวาน ตามความเชื่อของคนไทยมักใช้ขนมที่มีชื่อมงคลหรือขนมตระกูลทองเพื่อเสริมโชคลาภ เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เป็นต้น
- ผลไม้มงคล เช่น กล้วย ส้ม แก้วมังกร แอปเปิ้ล สาลี่ เป็นต้น
- ดอกไม้หรือพวงมาลัย
- เครื่องดื่ม เช่น น้ำเปล่า น้ำอัดลม น้ำชา น้ำผลไม้ เป็นต้น
คาถาบูชาศาลเจ้าที่
“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ)
“ตา-ยาย ยัสมิง ทิสาภาเค สันติ ตายายเทวา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ” (3 จบ)
ของไหว้ศาลเจ้าที่
- อาหารคาว แนะนำให้เป็นอาหารพร้อมทาน เช่น ต้มยำ ผัดกระเพรา แกงร้อนต่าง ๆ เป็นต้น และให้ถวายพร้อมกับข้าวสวยพร้อมทาน
- อาหารหวาน ตามความเชื่อของคนไทยมักใช้ขนมที่มีชื่อมงคลหรือขนมตระกูลทองเพื่อเสริมโชคลาภ เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทอง เป็นต้น
- ผลไม้มงคล เช่น กล้วย ส้ม แก้วมังกร แอปเปิ้ล สาลี่ เป็นต้น
- ดอกไม้หรือพวงมาลัย
- เครื่องดื่ม เช่น น้ำเปล่า น้ำอัดลม น้ำชา น้ำผลไม้ น้ำมะพร้าว เป็นต้น
- หมากพลู บุหรี่ หรือยาเส้นต่าง ๆ
เมื่อทำความเข้าใจความแตกต่างในการไหว้ศาลพระภูมิและศาลเจ้าที่แล้ว ก็ทำใจให้ผ่องใส เตรียมของเพื่อไหว้ด้วยใจที่บริสุทธิ์ เพื่อให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์อำนวยอวยชัยให้คุณและครอบครัวสงบร่มเย็น